Giá vàng là một trong những chỉ số quan trọng phản ánh tình hình kinh tế toàn cầu. Khi giá vàng giảm, điều này có thể ảnh hưởng đến nhà đầu tư, người tích trữ vàng và cả nền kinh tế nói chung. Nhưng tại sao giá vàng lại giảm? Có phải do lạm phát, chính sách tiền tệ hay một yếu tố nào khác? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết nguyên nhân giá vàng giảm trong bài viết này.
Nguyên nhân giá vàng giảm
Giá vàng không biến động ngẫu nhiên mà chịu ảnh hưởng từ nhiều yếu tố kinh tế, chính trị và thị trường.
Chính sách tiền tệ của ngân hàng trung ương
Một trong những yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến giá vàng là chính sách tiền tệ của các ngân hàng trung ương, đặc biệt là Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED). Khi FED tăng lãi suất, vàng trở nên kém hấp dẫn hơn vì không sinh lời như trái phiếu hoặc gửi tiết kiệm.
Ví dụ: Trong năm 2022, FED liên tục tăng lãi suất nhằm kiểm soát lạm phát, khiến giá vàng lao dốc mạnh. Nhà đầu tư rút vốn khỏi vàng để chuyển sang USD hoặc trái phiếu chính phủ có lợi suất cao hơn.
Đồng USD mạnh lên
Vàng được định giá bằng USD, vì vậy khi đồng USD tăng giá, vàng trở nên đắt đỏ hơn đối với nhà đầu tư quốc tế. Điều này làm giảm nhu cầu mua vàng và khiến giá vàng đi xuống.
Ví dụ: Chỉ số DXY đo lường sức mạnh của USD so với các đồng tiền chủ chốt khác. Khi DXY tăng, vàng thường giảm giá vì nhà đầu tư chuyển dòng tiền sang USD.
Lạm phát và kỳ vọng lạm phát
Thông thường, khi lạm phát tăng, nhà đầu tư tìm đến vàng như một tài sản trú ẩn an toàn. Tuy nhiên, nếu chính phủ kiểm soát lạm phát tốt, nhu cầu vàng có thể giảm.
Ví dụ: khi ngân hàng trung ương tăng lãi suất để kiểm soát lạm phát, chi phí cơ hội khi nắm giữ vàng cũng tăng lên, làm giá vàng giảm.
Sự phục hồi của nền kinh tế toàn cầu
Vàng vốn được xem là tài sản trú ẩn an toàn trong thời kỳ bất ổn. Tuy nhiên, khi nền kinh tế phục hồi, các nhà đầu tư có xu hướng rời bỏ vàng để tìm kiếm lợi nhuận cao hơn từ các tài sản rủi ro như cổ phiếu, bất động sản hoặc tiền điện tử. Điều này làm giảm nhu cầu đối với vàng, dẫn đến giá vàng đi xuống.
Ví dụ: Sau đại dịch COVID-19, kinh tế Mỹ và Trung Quốc dần hồi phục, khiến dòng tiền chảy khỏi vàng và đẩy giá vàng đi xuống.
Cung – cầu trên thị trường vàng
Cung vàng trên thị trường chịu ảnh hưởng bởi hoạt động khai thác của các công ty khai khoáng. Khi nguồn cung vàng tăng mạnh, trong khi nhu cầu không thay đổi hoặc giảm đi, giá vàng sẽ có xu hướng giảm.
Bên cạnh đó, các công nghệ khai thác vàng mới giúp tăng sản lượng khai thác với chi phí thấp hơn. Khi nguồn cung tăng quá mức, thị trường có thể bị dư thừa, dẫn đến áp lực giảm giá vàng.
Ví dụ: Nếu các ngân hàng trung ương bán một lượng lớn vàng dự trữ, giá vàng có thể giảm mạnh do dư cung trên thị trường.
Tâm lý và hành vi của nhà đầu tư
Tâm lý của nhà đầu tư đóng vai trò quan trọng trong biến động giá vàng. Khi thị trường tài chính ổn định, lãi suất hấp dẫn và có nhiều cơ hội đầu tư khác, nhà đầu tư có xu hướng bán vàng để chuyển vốn sang các kênh đầu tư có lợi suất cao hơn. Điều này làm giảm nhu cầu vàng và khiến giá giảm.
Ví dụ: Khi thị trường chứng khoán bùng nổ, nhiều người sẽ bán vàng để đầu tư vào cổ phiếu, khiến giá vàng giảm.
Những giai đoạn giá vàng giảm mạnh trong lịch sử
Trong lịch sử, giá vàng đã trải qua nhiều giai đoạn giảm mạnh do ảnh hưởng của các yếu tố kinh tế, chính trị và tài chính toàn cầu. Dưới đây là ba thời điểm giá vàng lao dốc đáng chú ý nhất, cùng với nguyên nhân dẫn đến sự sụt giảm này.
Năm 2013 – Giá vàng lao dốc mạnh
Năm 2013 là một trong những thời điểm giá vàng giảm mạnh nhất trong lịch sử. Chỉ trong vòng một năm, giá vàng đã mất gần 30%, từ mức khoảng 1.700 USD/ounce xuống còn 1.200 USD/ounce. Nguyên nhân chủ yếu đến từ những thay đổi lớn trong chính sách tiền tệ và sự chuyển hướng dòng vốn của nhà đầu tư.
- Trong nhiều năm trước đó, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) đã triển khai chương trình nới lỏng định lượng (Quantitative Easing – QE) để hỗ trợ nền kinh tế. Chương trình này bơm một lượng lớn tiền vào thị trường, làm tăng sức hút của vàng như một tài sản trú ẩn. Tuy nhiên, đến năm 2013, FED thông báo sẽ cắt giảm dần QE, khiến nhà đầu tư lo ngại về khả năng thắt chặt chính sách tiền tệ, dẫn đến áp lực bán tháo vàng.
- Khi FED cắt giảm QE, đồng USD tăng giá mạnh so với các đồng tiền khác. Vì vàng được định giá bằng USD, khi đồng bạc xanh tăng, vàng trở nên đắt đỏ hơn đối với nhà đầu tư quốc tế, làm giảm nhu cầu và kéo giá vàng đi xuống.
- Trong năm 2013, thị trường chứng khoán Mỹ khởi sắc với hàng loạt chỉ số như S&P 500 và Dow Jones liên tục lập đỉnh. Khi nhà đầu tư thấy được cơ hội sinh lời lớn từ cổ phiếu, họ chuyển vốn khỏi vàng, làm cho giá kim loại quý này giảm mạnh.
Năm 2018 – Vàng mất giá do chiến tranh thương mại
Năm 2018, giá vàng tiếp tục lao dốc, chịu ảnh hưởng bởi các yếu tố địa chính trị và chính sách tiền tệ của Mỹ.
- Cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc leo thang căng thẳng trong năm 2018. Điều này khiến nhà đầu tư lo ngại và tìm đến USD như một tài sản an toàn thay vì vàng. Khi USD tăng mạnh, vàng lại bị mất giá do chi phí nắm giữ trở nên đắt đỏ hơn.
- Để kiểm soát lạm phát và giữ ổn định nền kinh tế, FED đã thực hiện bốn đợt tăng lãi suất trong năm 2018. Điều này làm tăng lợi suất của trái phiếu kho bạc Mỹ, khiến vàng trở nên kém hấp dẫn hơn do không mang lại lãi suất.
- Dữ liệu kinh tế Mỹ trong năm 2018 cho thấy GDP tăng trưởng ổn định, tỷ lệ thất nghiệp giảm xuống mức thấp nhất trong gần 50 năm. Khi nền kinh tế mạnh mẽ, nhà đầu tư có xu hướng rút khỏi vàng để đầu tư vào các tài sản rủi ro cao hơn như cổ phiếu, bất động sản hoặc tiền điện tử.
Năm 2022 – Giá vàng giảm do chính sách tiền tệ thắt chặt
Năm 2022, giá vàng tiếp tục trải qua một đợt giảm mạnh, từ mức hơn 2.000 USD/ounce xuống dưới 1.700 USD/ounce. Đây là hệ quả trực tiếp của các chính sách tiền tệ thắt chặt nhằm đối phó với lạm phát cao tại Mỹ.
- Năm 2022, lạm phát tại Mỹ đạt mức cao nhất trong nhiều thập kỷ, buộc FED phải tăng lãi suất mạnh tay để kiểm soát giá cả. Trong năm này, FED đã nâng lãi suất tổng cộng bảy lần, khiến chi phí cơ hội của việc nắm giữ vàng tăng cao, làm giảm sức hút của kim loại quý này.
- Chỉ số Dollar Index (DXY) đạt mức cao nhất trong vòng hai thập kỷ. Điều này khiến vàng trở nên kém hấp dẫn hơn đối với nhà đầu tư quốc tế, dẫn đến áp lực bán tháo vàng trên thị trường.
- Dù nền kinh tế gặp nhiều thách thức, nhưng một số lĩnh vực của thị trường chứng khoán, đặc biệt là ngành công nghệ, vẫn thu hút dòng vốn mạnh mẽ. Nhà đầu tư chuyển hướng sang cổ phiếu, làm giảm nhu cầu vàng và kéo giá xuống thấp hơn.
Giá vàng giảm do nhiều yếu tố tác động, bao gồm chính sách tiền tệ, sức mạnh của đồng USD, lạm phát, cung – cầu và tâm lý nhà đầu tư. Để đầu tư vàng hiệu quả, bạn cần theo dõi sát các diễn biến kinh tế, tài chính và đưa ra quyết định phù hợp.
